Þvílík skelfing (færsla ekki ætluð börnum)

Að krossfesta mann er ein sú viðurstyggilegast aðferð sem hægt er að hugsa sér. Ef þú ert viðkvæm sál þá skaltu ekki lesa lengra. Ef á að fara að lýsa krossdauða eins og hann var á tímum Krists, bæði fyrir og eftir, þá er farið út í að lýsa þvílíkum óskapnaði að það er vart hægt að bjóða fólk upp á slíkar lýsingar frá ræðupúlti. Gagnvart slíkur situr eða stendur áhorfandinn gjörsamlega berskjaldaður. Sérstaklega ef lýsingarnar á dauðdaga manna á krossi eru settar fram á því mun verri veg. Hér er þó hægt að vara menn við.  Eftirfarandi kemur út frá því sjónarmiði að það sé allt í lagi að fólk viti um þessa aftökuaðferð, og hversu ósiðleg hún í rauninni var.  Framundan er oj barasta texti og þú getur ennþá hætt við, bara lokað og gert eitthvað annað. 

Hugsaðu þér ef þú gengir út um borgarhlið snemma morguns, fuglar syngja, allt er kyrrt og hljótt, einstaka maður er vaknaður til að sinna morgunverkefnum en framundan er vegur, skógar, landsbyggðin. Handan við litla hæð sést vegurinn liggja í sveig framhjá trjám sem eru öðru megin vegar en hinum megin við veginn eru margir krossar og á þeim hanga menn. 

Þegar nær er komið þá má sjá að sumir eru þegar dauðir en aðrir ekki. Allir eru mennirnir allsnaktir, skítugir og blóðugir. Fuglar hafa sest á einn manninn og hafa hafist handa við að kroppa í hann dauðan. Daunninn er óbærilegur á þessum stað.  

Þarna má sjá mann sem enn er á lífi. Alveg greinilega lifandi þar sem hann er að berjast við að anda. Það er blóð á líkamanum eftir barsmíðar sem urðu áður en hann var hengdur upp, auk þess er blóð á höndum og fótum og niður allan staurinn.  Neðri partur staursins er ataður samblandi af saur og blóði. Líkast til hefur maðurinn fengið niðurgang.  

Skyndilega kemur spræna frá manni sem hangir á krossi aðeins fjær.  Þvílík skelfing, þvílíkur ódaunn.  Ennþá fjær má greina hermenn sem eru að brjóta fótleggi manna svo þeir deyi fyrr. Því fylgja sársaukafull hljóð úr mönnunum sem finna ofboðslega mikið til í líkamanum á meðan þeir eru að berjast við að reyna að anda. Líkaminn sígur alltaf meira og meira niður og það sker í neglda útlimina. Dauðir menn með brotna fótleggi sjást kross eftir kross.

Seinna sama dag fjölgar á veginum og fjöldi fólks kemur til þess að virða fyrir sér þessi manngrey sem eru að deyja, margir fótbrotnir á báðum, lafandi í sársauka sínum.  Sumir þeirra sem koma gangandi þarna að, eiga  á krossunum vini eða jafnvel ættingja. Það er nekt, það líkamlegur sársauki og það er niðurlægjandi tilfinning að vera nakinn og berskjaldaður fyrir framan alla sem á vilja horfa. Og að verða að sinna frumþörfunum allsber og kvalinn fyrir framan aðra, jafnvel nána ættingja, er í ofanálag andlegur sársauki. 

Svona er þessi aftökuaðferð. Hún er viðbjóðsleg. Mun viðbjóðslegri en flestar aðrar aftökuaðferðir sem framkvæmdar hafa verið. Sérstaklega vegna þess hversu niðurlægjandi hún er.  Að hálshöggva einhvern eða hengja er ekki eins niðurlægjandi ef horft er til þess að það tekur fljótt af. En svona á krossi er hægt að hanga lifandi í nokkra daga.  Svo koma skordýr og finna sér bústað eða fuglar koma og kroppa í skrokkinn.  Skordýr kunna að vera nösk við að finna sér leið inn í þvagrás og fuglar koma og narta í andlit og það er ekki hægt að verjast því. Jarðarför fer ekki fram, líkum er kastað í fjöldagröf eða bara eitthvert afsíðis þar sem hungruð villidýr koma ráfandi til þess að éta.

Frægastur allra til þess að þola þessa aftökuaðferð er Jesús Kristur, nema hvað fætur hans eru ekki brotnir og hann deyr nokkuð snemma, aðeins á örfáum tímum. Þá fær hann gröf til þess að liggja í. Hann er bara lánsamur miðað við marga aðra. Fleiri þúsundir manna voru drepnir svona og meira að segja margir í einu og það meðfram vegum í endalausri röð. 6000 manns voru krossfestir eitt sinn í einum rykk.

Þvílík skelfing að vera krossfestur. Aðferðin er bæði villimannsleg og siðlaus, eins og það sé ekki hægt að fara verr með fólk.  Markmiðið með þessu var félagslegt taumhald; að hræða fólk frá því að fremja lögbrot, en þá myndi það vera drepið með þessum hætti. Enginn rómverskur borgara átti að vera neyddur í þessi örlög en gyðingarnir lentu margir hverjir umvörpum í þessu, en einnig allskonar þrælar og fólk frá skattlöndum Rómverja. 

 Að drepa annað fólk er ljótur verknaður. Það er ekki hægt að gleðjast yfir krossdauða en það er hægt að gleðjast yfir upprisu frá dauðum.  Með upprisu Krists er hægt að segja að allt ofangreint hafi verið sigrað. 

Að vera skuldasafnari og borga skuldir annarra alveg endalaust

 Þjóðin vill ekki semja. Hún vildi það ekki áður og vill það ekki núna. Að hluta til kann það að vera vegna þess hversu þungir þessir samningar eru og það hvílir ákveðin óvissa gagnvart þeim en að öðru leiti þá hlýtur að vaka fyrir fólki einhver tilfinning óréttlætis sem margur er búinn að fá nóg af. 

 Hefðum við átt að segja bara já og fara samningaleiðina? Með því móti tækjum við strax á okkur skuldir til að greiða, samþykktar skuldir. Nóg er samt af þeim fyrir. 

 Það sem við erum að horfast í augu við í dag er sú staðreynd að við erum nú þegar að borga miklar skuldir. Það er ekki lengur hægt að segja að við séum ekki að borga skuldir óreiðumanna eða að við viljum það ekki. Við erum einmitt að því nú þegar og þær skuldir eru fleiri fleiri milljarðar. Hæsta tala sem ég hef séð á prenti er 540 milljarðar. Sú tala kann að hækka verulega á næstu árum. 

 Við þetta á eftir að bætast vandi Orkuveitunnar en þar á bæ ganga hlutirnir ekkert sérstaklega vel. Einnig þar getum við talað um skuldir manna sem eyddu um efni fram. Álögur vegna Orkuveitunnar eru því vel til þess fallnar að ergja landsmenn.  Ef minnst er á vanda þessa fyrirtækis þá dæsir fólk iðulega og segir svo minnstu ekki á það. 

 Svo er það Icesave. Þar dugar í rauninni ekki einhver einföld speki einsog að öll dýrin í skóginum eigi að vera vinir.  Oft verður maður að gæta sín á því að til manns kemur fólk eða maður fer sjálfur og hittir einhvern, ákveðið er að semja um eitthvað en þegar á hólminn er komið þá er samningurinn ekki þess eðlis að hægt sé að sætta sig við hann. Á maður samt alltaf að semja, bara vegna þess að lærdómurinn frá ömmu í æsku hljóðaði upp á það eða að það skuli alltaf halda friðinn. 

 Miðað við allar þessar greiðslur sem verið er að demba á fólk þá er ekki of sögum sagt að fólk verði þreytt á slíku og er þegar orðið það fyrir löngu. Á sama tíma er millistéttin að þurrkast út.  Það er vegna þess (engin ný sannindi í sjálfu sér) að skattbyrði og greiðslálögur eru of miklar, bensín er of dýrt, matvæli líka, allt mögulegt er of dýrt, laun hækka að sama skapi lítið sem ekkert, en lán hinsvegar hækka.  Fólk verður fátækara og fátækara. Á sama tíma er einhver hópur fólks að græða peninga á fullu, er á ofurlaunum, og eyðir peningum eins og því langar til. Manni finnst varla að það sé hægt að ergja sig á slíku alveg endalaust.

 Hver hlustar og hver heyrir. Hroki og ásókn í peninga er upphaf falls. 

Hvað gerir lífið skemmtilegt?

Hvaða leið er hægt að fara ef manni langar til þess að njóta þess að vera til? Mér dettur í hug nokkrir möguleikar og langar aðeins til þess að deila þeim, svona einu sinni.

1. Að taka lífið ekki alltof alvarlega.  Því miður þá tekst þetta ekki alltaf en þetta er ágætis viðhorf samt.  Í þessu felst að leyfa hinu fáránlega sem birtist í lífinu að vera bara og samþykkja það sem hluta af lífinu.  Sumir hlutir er hreint út sagt fáránlegir. Sum samtöl eru asnaleg og sumar uppákomur skrýtnar og háðar tilviljunum. Svo er sumt sem er þess eðlis að það hentar best að setja utan um það sviga ellegar að láta það liggja milli hluta. Vera ekkert að vega það og meta. 

..... en það er gott að velja sér viðhorf. Ég vel mér það viðhorf að lífið sé ekki fullkomið og verði það aldrei. Ekkert er í raun fullkomið nema kannski sumt en það er ekki hægt að krefjast þess að allt sé það.  Svo held ég bara áfram að lifa. 

2. Að halda áfram að lifa.  Það er svo margt í lífinu að það er nóg til að hugsa um. Möguleikarnir eru óteljandi.  En þegar lífið er hins vegar ekkert sérstaklega skemmtilegt þá er ágæt leið að halda bara áfram að lifa og leyfa öðrum að gera það líka.

....stundum lendir maður í leiðinda samtölum,  og atvikum sem eru ekkert sérstaklega skemmtileg. Í staðinn fyrir að velta sér uppúr þeim endalaust og eyðileggja næstu mínútur þá finnst mér ágætt að halda bara áfram að lifa. Að snúa mér að næsta verkefni.  Lífið er samansafn af litlum verkefnum. Maður fer frá einu til annars. 

3. Að leita uppi skemmtilega hluti.  Það að leika sér aðeins þó svo að maður sé orðinn fullorðinn er allt í lagi. Mér finnst að hjón og pör eigi að fara reglulega eitthvert að leika sér, þó það sé ekki nema bara til þess að róla sér eða bara í snjókast. Ég fer í snjókast með vinum mínum, dansa við þá eða fer í bátsferð, ellegar geri eitthvað bara alveg sjálfur, en samt er...

.....fínt að leita uppi eitthvað sem maður hefur ekki gert áður. Ég hef t.d. aldrei prufað að fara í nudd einhversstaðar og ég hef aldrei komið til Parísar. Reyndar þá hef ég aldrei komið við í Vestmannaeyjum en þú lofar að segja ekki neinum frá því ;) 

4. Að endurtaka aldrei neitt sem var sérstakt og skemmtilegt.  Fyrir mitt leiti þá er ég nokkuð inn á þessu. Sumir hlutir eru skemmtilegir aðeins einu sinni meðan hægt er að endurtaka ýmislegt annað mun oftar. 

....þú býrð til minningu úr skemmtilegum atvikum sem þér dettur í hug að framkvæma. Með því að framkvæma suma hluti aftur og aftur, þó að það sé gaman, þá dregur úr gildi upphaflega atviksins sem efalaust var bráðfyndið.    Svo kemur einhverntíma...manstu þegar...? 

5. Að æfa sig í einhverju skemmtilegu.  Hér dettur mér í hug að æfa sig í að spila á eitthvert hljóðfæri (t.d. gítar eða trommur), æfa dans (t.d. salsa), töfrabragð (eitthvað einfalt sem kemur fólki á óvart), tungumál (spænska til að nota óvænt í sólarlandaferðum), eða að lesa vinsæla bók og nota hana til samtals við aðra sem hafa lesið sömu bók (t.d. Ég man þig eftir Yrsu).  Varðandi hið síðastnefnda þá er það ekki vitlaus hugmynd að æfa sig í því að nota bók sem maður hefur til samtals við aðra. 

....þegar maður hittir fólk og hefur eitthvað í farteskinu sem passar inn í aðstæður, að koma með, þá er nokkuð gaman að vera með eitthvað sem maður hefur undirbúið með sjálfum sér. Æft sig aðeins í.  

6. Að vera þakklátur.  Ég er þakklátur fyrir þetta hér: 

...Að vera uppi á þessum tíma í Íslandssögunni, að geta skoppað út í búð og fengið mér eitthvað þegar ég er svangur, eiga góða skó, að geta fengið mér vatn úr krananum, að eiga fullt af góðum vinum, að geta farið á bókasafn og lesið eins og mig langar til, að geta hlustað á alla þessa góðu tónlist, að geta farið til útlanda á þremur tímum eða svo, að geta horft á sjónvarp, að geta valið mér myndefni, að geta farið vikulega og dansað við fullt af skemmtilegu fólki, að eiga góða vinnufélaga, að eiga góða fjölskyldu, að hafa ágætis bragðskyn, að geta keyrt bíl, farið í líkamsrækt, eiga gott húsnæði, hafa farið í háskóla og lært það sem mig langaði til....

Listinn gæti verið miklu lengri og vel getur verið að ég sé að gleyma einhverju. Til mótvægis við þetta þá langar mig til þess að koma með annan lista sem er allt öðruvísi og ekkert skemmtilegur. Allt það sem ég er feginn að skuli ekki vera í lífi mínu og ég býst við að þú sért mér alveg sammála.

.....Að búa ekki í stríðshrjáðu landi, hér skuli ekki vera hungursneyð, ekki þurfi að treysta á uppskeru einhvers akurs, að búa ekki við stanslausan ótta við uppskerubrest, né heldur þrælahald, að ungir menn sé ekki neyddir í herþjónustu, að ekki er neitt minnismerki um fallna íslenska hermenn á Íslandi, að búa ekki við landamæri þar sem hætta er á annarri brjálaðri þjóð sem langar til þess að koma í heimsókn til þess að drepa meirihluta manna og hneppa restinni í þrældóm, að fangabúðir séu ekki sjálfsagður hlutur hjá stjórnvöldum eða geðþótta aftökur, aftökur sé ekki leyfðar á Íslandi, og opinberar flengingar eða aflimanir ekki heldur, að vera laus við einræði og geðþótta handtökur, að búa ekki í landi þar sem ekki má segja skoðanir sínar. Lengi væri ábyggilega hægt að halda áfram.  Sérdeilis frábært að vera laus við þennan pakka. 

7. Að gefa af sér án þess að vænta nokkurs í staðinn.  Heilmikil kúnst stundum, en samt ekki endilega.  Á tímabili þá datt mér í hug að gefa gestum einhverja bók þegar þeir fóru. Samt þá er það að gefa af sér ekki endilega bundið bókum eða einhverjum hlutum.  Gjöf er að finna í orðum líka. 

....einu sinni sat ég í veislu og maður nokkur sagði við mig nokkur orð og ég man þau alltaf. Hann sagði  einfaldlega alltaf hef ég dáðst að þér.  Hann er núna prestur á Laufási, en ég man þetta og mér fannst þessi orð flott og hvernig þau voru sögð. Það er ekki sama hvernig hlutirnir eru sagðir. Einhver augnablik geta verið alveg æðisleg og þau geta verið það fyrir einhverjum þó svo að það hafi verið sagt neitt þá, né heldur síðar, en þeirra atvika er minnst og þeir rifjast e.t.v. upp löngu síðar ellegar geymast í hugskoti góðra minninga. Og það varst þú sem sagðir eða framkvæmdir upphaflega, þú sem gafst af þér. 

Svo er eitt í viðbót sem mig langar að segja þér en það lærði ég í guðfræðinni meðan ég var þar. Ekki segja nokkurntíma að Hebrearnir gömlu hafi verið alslæmir þó svo að textinn í Ritningunni virki stundum fullur af refsingum og manndrápum ;)  Það er hugtakið Hesed. Það er að taka einhvern að sér, af eigin frumkvæði, löngun og vilja, og sjá um hann án þess að hann þurfi að borga neitt tilbaka. Bara aldrei. Það að komast þar að og inn til framkvæmda vekur vissulega ánægju.  Það er mun stærri kirkja en stærsta kirkja og hroki á þar hvergi heima.

Takk fyrir að lesa þetta allt.  Vona að þú hafir notið þess.

Kveðja, Þórður 

 

Fiskur og brauð

Segjum sem svo að þú fengir þær athyglisverðu fréttir að niðrí bæ, nánar tiltekið á Arnarhóli, væri staddur maður nokkur, skeggjaður og skemmtilegur, annálaður fyrir mikla útgeislun, við þá iðju að gefa fullt af fólki brauð að borða og fiska að eta. Hvað myndir þú þá hugsa?

Nú 1. apríl var á föstudaginn þannig að ekki gæti það verið aprílgabb. Miklu fremur gæti þetta verið satt, sérstaklega vegna þess að sést hefði til mannsins áður. Hann hefði reyndar lítið sést í kirkjum en hins vegar miklu oftar meðal útigangsmanna þar sem hann hefði iðulega komið með mat til þeirra. Hann hefði einnig sést á vappi fyrir utan mæðrastyrksnefnd og meðal fatlaðra en á meðal þeirra hefði hann læknað einn eða tvo, en um leið sagt að Guð væri góður og hann elskaði alla menn. 

Upphaflega meðan Jesús var við þessa iðju og fullt af fólki kom til hans, þá gerði hann ekki greinarmun á fólki. Það fengu allir eitthvað hjá honum og það var meira að segja afgangur.  Hann gaf og gaf og gaf. Svo dó hann. 

En hann skyldi ekki eftir sig neinn peningalegan arf. Engin auðæfi sem mæld voru í gulli eða silfri. Maðurinn var í rauninni bláfátækur; hann átti ekki neitt sem einhver á enn þann dag í dag. Sumir vilja meina að kaleikur nokkur sem notaður var við síðustu kvöldmáltíðina hafi verið varðveittur í gegnum tíðina og ýmsir átt hann. Það eru hins vegar bara getgátur eða óskhyggja, annaðhvort. 

 Jesús átti sandala, föt til skiptanna, staf e.t.v. og nokkra góða vini sem fylgdu honum gangandi út um allt.   Hann var svona eins og Sókrates áður. Gangandi um fram og til baka, segjandi hitt og þetta og hvorugur skrifaði einn einasta stafkrók í bók. 

Sumir hlutir eru dýrmætari en gull og silfur. Einhvern veginn samt á allt tal um raunverulega hamingju og hvernig eigi að njóta lífsins orðið að einhvers konar klisjum. Jafnvel margt af því sem Jesús sagði er orðið að klisjum vegna þess að það er búið að tönglast svo mikið á því að það er hætt að eiga einhverja merkingu lengur.  Miðað við allar sjálfshjálparbækurnar þá er eins og það beri í bakkafullan lækinn að tala um það.  En samt það er samt eitt...

Þegar Jesús er að útdeila fiskunum og brauðunum þá er hann bæði gefandi og skapandi. Hann er að búa til augnablik. Augnablik sem er ennþá til.  Mannstu eftir öllum augnablikunum þar sem þú gafst eitthvað af þér og varst skapandi. Öll augnablikin sem þú hugsar um með gleði enn þann dag í dag. Slíka hluti á maður alla ævi. Við köllum það góðar minningar.   

Góðar minningar eru miklu dýrmætari en gull og silfur. 

    

Hvernig hægt er að vera laus við meðvirkni

Ég las einu sinni bók sem heitir Aldrei aftur meðvirkni. Einhver Melodie Beatty skrifaði þessa bók. Ágætis bók fyrir fólk sem vill finna sjálft sig og finnst það vera meðvirkt nema hvað mér fannst skilgreiningin verða alltof víð hjá höfundinum. Ég meina ég las þarna einhvern langan kafla með endalausri upptalningu á meðvirkni. Eru ekki bara allir meira eða minna meðvirkir fór ég að hugsa, en svo kemst maður að öðru þegar skoðun myndast á viðfangsefninu. 

Svo ég dýfi mér beint í viðfangsefnið og eins og ég sé það þá langar mig til þess að varpa fram einni spurningu sem mér finnst gott að spyrja sjálfan mig að öðru hvoru og velta mér uppúr fram og tilbaka. Þetta er í mínum huga miklu fremur sígild spurning heldur en persónuleg:

Hver er sú manneskja sem mig langar til að vera eða verða? 

Ef ég er meðvirk manneskja þá spyr ég ekki að svoleiðis nokk. Í rauninni þá þarf maður ekki að vera neitt mikið meðvirkur til þess að eiga ekki þessa spurningu. Sem er vegna þess að það er auðveldlega hægt að týna því hvað manni finnst gott og líður vel með. Það er hægt að týna því niður hvað manni langar til að gera, og jafn einfaldri spurningu sem - hver vil ég vera? 

Sá sem er voðalega upptekinn af öðru fólki hvort heldur til þess að stjórna því eða þjóna því, velta sér uppúr því, eða lifa fyrir það allsendis getur auðveldlega glatað ákveðnum tilfinningum gagnvart sjálfum sér.   Það er heldur ekki svo auðvelt að elska sjálfan sig ef maður veit lítið um það hvernig eigi að fara að því að elska sjálfan sig. Með hvaða hætti skuli það gert? Með hvaða hætti getur manni liðið vel? Og þá með hvað? Hvað er gott, notalegt, þægilegt, skapar vellíðan, vekur nautn? Það þarf ekki að vera það sama hjá hverjum og einum. Svo er að sjá það fyrir sér. Mynda sér skoðun á því og setja það til hliðar sem passar ekki inní myndina. 

Best finnst mér að sleppa tökum og hafa einskonar - mér er alveg sama viðhorf. Í því felst að vera ekki alltof góður og elskulegur. Að vera tilbúinn til þess að segja nei við hinu og þessu, neita verkefnum, neita því að taka þátt í einhverju, hafna tilboðum, segja nei við sölumenn, neita að umgangast leiðinlegt fólk og fara bara, neita því að hitta sumt fólk eða vilja ekki mæta hér eða þar og vera alveg sama um hvað öðrum finnst eða fannst um það. Ennfremur að neita að leysa verkefni sem öðrum er ætlað að leysa, sem aðrir geta vel leyst og þurfa ekki neina hjálp við (fara jafnvel bara). 

Það væri hægt að halda áfram endalaust að telja upp alls konar tegundir af neitunum við hinu og þessu. En meðvirkt fólk á það til að kunna lítt á slíkt. Sumt fólk segir já við öllu mögulegu og verður síðan reitt við sjálft sig útaf því í tíma og ótíma. Það verður líka sumt of gott og fer að leysa alls kyns viðfangsefni sem það þarf ekkert að leysa.

Þetta viðhorf hentar mér: Ég sagði nei áðan og mér er alveg sama um það hvað manneskjunni fannst um það. Mér líður betur með það sem ég hef nú þegar og þarf ekki þetta tilboð, vil ekki þessa framkomu, þetta vafstur þarna, eða þetta vesen.  Meðvirkur lætur hins vegar allt mögulegt yfir sig ganga. 

Þetta viðhorf hentar mér einnig: Ég gerði það vegna þess að mig langaði til þess. Af því að mér líður betur með það. Þar gildir minn smekkur eins og t.d. að ég vel að vera skegglaus þrátt fyrir að einhverjum finnist að það fari mér betur að hafa skegg.  Meðvirkur er stöðugt að eltast við álit annarra en hefur ekki mikið velt fyrir sér hvað honum langar sjálfan til. 

Svo að lokum kemur aftur sama spurningin og áður. Hver er sú manneskja sem þig langar til að vera eða verða?  Ég vil lifa lífinu svona og með þessum hætti en ekki samkvæmt hugmyndum annarra, smekk eða tísku. Ég er sú manneskja sem mig langar til að vera. Hvað með þig? 

  Að lokum: Meðvirkni er að vita ekki hvað manni sjálfum líður vel með og kunna ekki að setja sjálfum sér eða öðrum mörk. 

 

Dónaskapurinn í Dallas

Ég hef verið að horfa á Dallas undanfarið á dvd og er staddur í 5. seríunni miðri núna. Fyrir þá sem ekki vita þá fjalla þessir þættir um Ewing fjölskylduna sem á risastóran búgarð og öflugt olíufyrirtæki í Dallas Texas. Þessir þættir voru sýndir fyrst fyrir rúmlega 30 árum og eru ennþá vinsælir enda bezta sápuópera sem gerð hefur verið.  

Ég man eftir sjálfum mér sem krakka við það að horfa á þetta. Alltaf sýnt á miðvikudagskvöldum og á sama tíma tæmdust göturnar. Þá hafði maður lítið vit á öllum þeim klækjum sem áttu sér stað þvers og kruss í þáttunum en andstyggilegt bros J.R. Ewing sat hins vegar alltaf eftir. 

Eitt af því sem ég var ekki að velta fyrir mér hér í gamla daga er hvers sterk kjarnafjölskylda Ewing fjölskyldan í rauninni var.  Hvorki J.R. né Bobby einsetja sér nokkurn tíma að fara að heiman. Þeir eiga sér báðir herbergi heima hjá mömmu og pabba og eiginkonurnar flytja bara inná heimili tengdó. Jock gamli vildi heldur ekki að þeir færu neitt í burtu né heldur nokkur sem tilheyrði fjölskyldunni og miss Ellie heldur þeirri stefnu eftir að Jock deyr. Það er ekkert persónulegt sjálfstæði hjá þeim bræðrum, engin tilraun til þess að búa sér og hasla sér völl með sitt eigið. Sem er nokkuð sem þriðji bróðirinn Gary Ewing gerir, sem þó er alla tíð  fyrirlitinn sem veikgeðja og ekki eins harður og bræður hans. Nógu sjálfstæður er hann samt til þess að flytja burt og koma sjaldan á búgarðinn. Mér er spurn hvort þetta sé ekki vanmetinn persónuleiki?  

Einu sinni fannst mér athyglisvert að fylgjast með framkomu fólks þarna. Það hefur t.d. vakið athygli mína hversu oft fólk er ekki að segja bless þegar það er að kveðja í síma. Það leggur bara niður tólið. Þetta eru jú bara sjónvarpsþættir en það er samt ósjaldan sem fólk gengur bara í burtu án þess að kveðja.  Það er eiginlega bara alltaf.  Ef vel er að gáð þá er hellings ókurteisi í þessum þáttum sem væri fyrir einhvern e.t.v. gott efni í eina góða ritgerð. Hún gæti heitið dónaskapurinn í Dallas!

J.R. Ewing er skúrkur og skíthæll sem er ekki við eina fjölina felldur í kvennamálum, enda heldur hann við allt kvenfólk sem hann kemst nærri.  Hann er samt ekki jafn ofbeldishneigður og Bobby bróðir hans sem er ferlega oft laus höndin auk þess sem hann fær reiðiköst sem J.R. á ekki til.  Að mínu mati er Bobby alls ekki eins ljúfur og mig minnti. Hann sem manni fannst að væri alltaf góði strákurinn þarna. Ég myndi samt ekki vilja þekkja mann með hans skapgerð né heldur hinn bróðurinn ef því væri að skipta. Ég man einu sinni eftir Bobby þar sem hann ruddist inn til Cliff Barnes, kýldi hann og lagði hann niður í sófann auk þess sem hann hótaði honum. Afskaplega spennandi maður til þess að þekkja eða þannig. Minnir helzt á handrukkara.

Það er gaman að horfa á þessa þætti aftur en ég efast um að ég myndi nenna að horfa á Dynasty eða Falcon Crest uppá nýtt enda ekkert kvikindislegt J.R. bros þar að finna. 

Örvænting í arabalöndunum yfirhöfuð

Ég tel að með tilkomu internetsins þá hafi orðið þvílík upplýsingabylting að engu lagi er líkt.  Það sem við sjáum í arabalöndunum núna er gríðarlegur fjöldi af ungu fólki sem fer inn á facebook og leggur síðan þaðan af stað í mótmæli. Það vill betri kjör.  Með því að halda upplýsingum frá fólki, með því að ritstýra fjölmiðlum, blaðaútgáfu, sjónvarpi og útvarpi þá er hægt að halda fólki niðri. Það veit enginn neitt almennilega. Með interneti þar sem er ekki hægt að ritskoða endalaust þá hverfur sá möguleiki.

Ég óttazt að það eigi eitthvað mikið eftir að gerazt í arabalöndunum á næstunni. Það á allt eftir að fara í bál og brand þarna. 

Örvænting í Marokkó

Mannasiðir Gillz - að mæta í partý

 Ég sá þátt númer tvö um daginn sem fjalla um mannasiði Gillz. Eitthvað var þarna af ágætis hugmyndum en svo komu aðrar sem ja eru ekki alveg samkvæmt minni bók. En svona myndi ég hafa þetta. 

Íslendingar eru alveg ferlega hræddir við að mæta fyrstir í partý. Þess vegna mæta þeir of seint miðað við þann tíma sem partýið átti að byrja. Maður getur því gefið sér að ef partýið átti að hefjazt um níu þá sé enginn mættur fyrr en í fyrsta lagi hálf ellefu.  Sjálfur mæti ég oft og iðulega snemma. Það er í sjálfu sér rétt hjá Gillz að kvenfólkið er að búa sig fyrr um kvöldið og það er ekkert gaman að koma of snemma og koma þegar verið er að punta sig (sem er allt eins klukkan níu þegar partýið á að hefjast).  Önnur hugmynd í þessum efnum er að koma seint og fara snemma. Ef maður þekkir fáa á staðnum í ofanálag, þá bara mæta eiturhress heilsa liðinu og fara síðan fljótlega. Slíkt vekur athygli gesta og þeir fara að spá i því hver þetta hafi verið. 

 Aldrei að koma með einhver ósköpins öll af áfengi í partý. Ein flaska er alveg nóg eða ein kippa af bjór. Svo ætti enginn að iðka það að drekka sig alveg útúr. Það er bara ekkert gaman og ef þú ert í þokkabót ekki því mun betur meðal vina, þá er voðinn vís. 

Merkilegt hversu fólk finnur sig öruggt og með, ef það hefur glas í hendinni með einhverju í.  En svo er bara að spjalla við sem flesta.  Ég er alveg á móti því sem Gillz er að segja að þegar einhverjar sætar stelpur mæta til svæðis þá ætti maður helzt að fara og heilsa uppá ófríðar stelpur og fá þær til þess að hlæja. Með því að fá þær til þess að hlæja þá myndi það vekja athygli sætu stelpnanna. Fyrir mitt leiti þá er slíkt óheiðarlegt og kallast að nota aðra til þess að ná öðru markmiði. Fókusinn ætti bara að vera á þessar ófríðu stelpur... maður á ekki að flokka kvenfólk bara eftir því hvort það er frítt eða ófrítt í útliti. Innri manneskja skiptir miklu meira máli.  Sæt stelpa sem er alveg tóm er minna áhugaverð en stelpa sem er engin gella, en er með því mun meira heilakonfekt :) 

Segjum að  maður sé staddur í partýi og inn komi einhverjar ofboðslega sætar gellur. Ef það er ekki hægt að ganga beint að þeim, bjóða þeim í glas eða segja skál með einhverju spjalli, þá eru þær einskis virði. Skiptir engu hversu líkar þær eru miss world. Útlitið er ekki allt. Það er þroskinn og andlegi hlutinn sem er miklu athyglisverðari hlutur.  Því eldri sem maður verður því mun betur gerir maður sér grein fyrir því.  

 Útúrdúr: Ég er farinn að hatazt við orðalag Gillz sem er að lima sig upp. Eitthvað hef ég það á tilfinningunni að skyndikynni sé bara sjálfsagður hlutur í þessum þáttum. Fyrir mér þá er skyndikynni alger viðbjóður og maður á að hafa þá sjálfsvirðingu að vera ekki með hverjum sem er. Munurinn á því að ríða og elskast verður ekki útskýrður hér (of langt mál) en ég sakna þess að mannasiðabók skuli ekki geta gert greinarmun á slíku og þættirnir ekki heldur í ofanálag. 

Að lokum vil ég nefna að maður á aldrei að eyða tíma sínum í eitt einasta partý þar sem fólk drekkur eins og svín, tekur inn dóp, reykir innandyra eins og strompar eða er farið að brjóta hluti (svona helzt til óvart). Ef manni aftur á móti er bara farið að leiðazt og það er enginn spennandi til þess að spjalla við lengur, þá á maður bara að fara.  Maður á alltaf að nota partý, veizlur, kaffiboð o.s.frv. til þess að blanda geði við annað fólk.  Annars að segja eins og Patrick Bateman (American Psycho), jæja ég verð víst að drífa mig, þarf að skila nokkrum vídeóspólum...

 

Fyrirlestur um Guð í Bókasafni Kópavogs

Þetta er búinn að vera annasamur dagur. Eftir vinnu fór ég beint í að skila bókum og hlusta á fyrirlestur númer tvö um Guð. Í þetta skiptið talaði séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir og sem fyrr var salurinn meira eða minna skipaður fólki komið yfir sjötugt.  Auður talaði blaðlaust í hartnær þrjú korter og hafði ekkert fyrir því. Fyrirfram hélt ég að hún myndi leggja áherzlu á að tala um kvennaguðfræðina en það gerði hún hins vegar ekki.  Fyrir þá sem ekki vita þá stofnaði Auður kvennakirkjuna fyrir einhverjum árum síðan þar sem m.a. er lagt áherzlu á það að kvenkyns nefna Guð. Þannig er í daglegu tali t.d. sagt Hún Guð en ekki Hann Guð.

Auður byggði ræðu sína upp á því að byrja á sköpunarsögunni og síðan þræddi hún sig áfram í gegnum söguna þar til hún var komin að Páli Postula. Hana Guð sjáum við í sögunni, m.a. í því þegar Ísraelsmenn voru 40 daga í eyðimörkinni og Guð sýndi þeim umhyggju og ræktarsemi eins og móðir myndi gera við börn sín. 

Það var gaman að hitta Auði þarna, hún er ósköp elskuleg að hitta, vel fróð í guðfræðinni og gaman að hlusta á hana tala. Hún hélt athygli minni allan tímann og veitti mér ekki færi á að láta hugann reika. En það er nú svo að stefna hennar í guðfræðinni hefur ekki verið vinsæl meðal allra. Fyrir mitt leiti þá finnst mér það sjálfum engu skipta hvort sagt er Hún eða Hann. Allt það er aukaatriði miðað við þá staðreynd að sá sem boðar, leiðir, hversu fróður sem hann kann að vera, og meistaralegur í lítúrgíu (helgisiðafræðum) o.s.frv. er hjóm eitt,  ef hann hefur ekki hjartað á réttum stað. 

  ...eða með öðrum orðum; það er kærleikurinn sem skiptir mestu máli, ekki einhverjar tiktúrur eða einhverjar sérstakar áherzlur í tengzlum við strauma eða stefnur innan guðfræðinnar. 

Að lokum þá er ein staðreynd sem mig langar til þess að nefna fyrir þá sem ekki vita. Séra Auður Eir er fyrsta konan á Íslandi til þess að hljóta prestsvígslu en það var árið 1974. 

Hvenær drepur maður mann og hvenær drepur maður ekki mann?

Meðan ég lá lasinn af þetta ofsalega leiðinlegum kvef-flensuvírus, liggjandi marflatur upp í sófa með tvöfalt teppi yfir mér þá birtizt mér á sjónvarpsskjánum maður sem býður dóms vegna morðs. Réttarhöldin hófuzt á mánudaginn, en maðurinn sást í handjárnum þar sem hann kom gangandi inn og síðan út aftur.  Ekki það að mig langi til þess að velta mér uppúr þessum þvílíka harmleik. Sumt á maður ekki að fjalla um á neti.

Hins vegar þá kemur upp í hugann, og við vorum að tala um þetta í dag, það að drepa einhvern. Hvernig tilfinning ætli það sé. Hvernig líður fólki sem drepur aðra. Það hlýtur að fá samvizkubit er það ekki.   Að mínu mati reyndar þá er það alltaf rangt að drepa einhvern. Einhver kann að nefna að það væri réttlætanlegt að gera slíkt í sjálfsvörn, en samt þá verður slíkur verknaður aldrei fullkomlega að ásættanlegri niðurstöðu eða m.ö.o.  ég drep mann til að verja mitt eigið líf en samt þá verð ég aldrei sáttur við að hafa þurft að gera það. 

Hér komum við að samvizkunni. Raskolnikov í bók Dostojevskis Glæpur og refsing, ákvað að drepa mann. Það gerði hann bæði vegna þess að hann taldi sig geta grætt  á því og vegna þess og kannski sérstaklega vegna þess að öll stórmenni hafi byrjað á slíkum verknaði sem síðan leiddi þá áfram veginn að mikilmennsku og frægð.  Raskolnikov tók ekki eigin samvisku með í reikninginn. Ekki heldur það að hann myndi þola þjáningar vegna þess að upp um hann gæti komist og hann gæti lent í fangelsi.  Við sjáum hann svo í rusli útaf þessu blaðsíðu eftir blaðsíðu. Ef þú hefur ekki lesið þessa bók þá er hún ein besta bók Fjodors Dostojevskis. 

Raskolnikov hefur samvisku og það alveg heilmikla þegar upp er staðið. Nokkuð sem Makbeð í samnefndu verki Shakespeares hefur ekki.  Makbeð drepur mann. Til þess að komast upp með það að hafa drepið manninn þá drepur hann alla þá sem gætu hugsanlega afhjúpað glæpinn og vandinn vex og vex... Nokkuð sem við getum kallað siðlausa martröð.  Makbeð er siðblindur. Hann sér ekki að hann hafi gert eitthvað rangt og hann heldur áfram sama veginn til þess að geta að lokum komizt upp með upphaflega glæpinn. 

Hver hefur drepið mann og hver hefur ekki drepið mann? Hvenær drepur maður mann og hvenær drepur maður ekki mann? Fari í Helvíti sem ég drap mann. Og þó.   Þannig talar Jón Hreggviðsson eftir að hafa verið ákærður fyrir morð á böðli nokkrum.   Athyglisvert að skoða svar John Locke í þessu samhengi þ.e. til þess að svara spurningum Jóns. Hann segir að ef einhver vilji ná algeru valdi yfir manni og svipta burtu því frelsi sem grundvallarmannréttindi eru byggð á, þá hafi sá hinn sami lýst yfir stríði og sé þá um leið réttdræpur (sjá Ritgerð um Ríkisvald). 

Ef við notum þetta sem niðurlag  til þess að svara spurningum Jóns almennilega og þá sérstaklega þeirri sem sett hefur verið sem fyrirsögn þessarar greinar, þá vil ég segja að ég geti ekki verið Locke sammála nema  að því leitinu til að hjá því verði ekki komizt að drepa manninn og það til að verja eigið líf eða líf einhvers, en samt geti aldrei orðið heil sátt um það að hafa orðið að gera það.  Að drepa mann er voðaverk. Ef hægt er að komast hjá slíku þá skuli sú leið ávallt farin.